Malpraktis Yasası, Kamu Hekimlerine Rücuda 21.02.2024 Tarihli Değişiklik
Yeni Malpraktis yasası olarak da adlandırılan ve kamuda çalışan hekimlere yöneltilen rücu davalarını büyük oranda azaltan düzenlemeye ek düzenlemeler getirilmek suretiyle değişiklik yapıldı. Yapılan bu ekler sebebiyle Sağlık Bakanlığının rücu prosedürü uygulaması değişikliğe uğradı.
Yeni Malpraktis yasasının kamu hekimlerine rücu kısmında yapılan sessiz değişiklikle “kasten görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullandığı kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı ile tespit edilmesi halinde” rücu işlemi yapılacağına ilişkin düzenlemede değişiklik ve ek maddeler getirilmek suretiyle rücu koşulları değiştirilmiştir.
Değişiklik Kamu ve Devlet Üniversitelerinde çalışan hekimler açısından ne ifade ediyor? Rücu işlemlerinde Sağlık Bakanlığının uygulamasında ne gibi değişiklikler oldu?
7496 Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 Maddesi ile getirilen 21.02.2024 tarihli ek ve değişiklikler;
Ek Madde 18- (Ek:12/5/2022-7406/14 md.)
Kamuda ve Devlet Üniversitelerinde çalışan hekimlere rücuyu düzenleyen maddeye getirilen değişiklik “………………………….. Kamu kurum ve kuruluşları ve Devlet üniversitelerinde görev yapan hekim ve diş hekimleri ile diğer sağlık meslek mensuplarının sağlık mesleğinin icrası kapsamında yaptıkları muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalar nedeniyle idare tarafından ödenen tazminattan dolayı ilgilisine rücu edilip edilmeyeceğine ve rücu miktarına, ilgilinin görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanıp kullanmadığı ve kusur durumu gözetilerek Mesleki Sorumluluk Kurulu tarafından bir yıl içinde karar verilir. (Ek cümle:21/2/2024-7496/21 md.) Devlet üniversitelerinde görev yapanlar bakımından, ilgili üniversite tarafından Mesleki Sorumluluk Kurulu kararı ve varsa ilgili hakkında görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullandığına dair kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı dikkate alınarak altı ay içinde nihai karar verilir.
(Ek fıkra:21/2/2024-7496/21 md.) İdare, kesinleşen mahkeme kararında hüküm altına alınan tazminatı ödedikten sonra hukuken sağlık mesleğinin icrası kapsamında yaptıkları muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalar nedeniyle tazminatın ödenmesine sebep olan ve zorunlu meslekî malî sorumluluk sigortası bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile devlet üniversitelerinde görev yapan sağlık meslek mensuplarının yerine geçer. Bu sağlık meslek mensuplarının sağlık mesleğinin icrası kapsamında yaptıkları muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalar nedeniyle her türlü kusuru ve görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek verdikleri zararlardan dolayı idare tarafından ödenen avukatlık vekâlet ücreti ve yargılama masrafları dâhil tazminat sağlık meslek mensubunun kusuru oranında ve sigorta teminatı dâhilinde tıbbi kötü uygulamaya ilişkin zorunlu malî sorumluluk sigortası yaptırdığı sigorta şirketinden talep edilir.” Şeklini almıştır.
Maddeye yapılan ekleme ve değişiklerin Sağlık Bakanlığı uygulamalarına ne şekilde yansımıştır?
Sağlık Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından Sağlık Müdürlüklerine gönderilen “rücu işlemleri” konulu yazılarını değişiklik öncesi ve sonrası olarak incelediğimizde uygulamada birçok işleyişin değiştiği görülmektedir. Şöyle ki;
12.08.2024 Tarihli yazıda
“12.05.2022 tarihli ve 7406 sayılı Türk Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’na eklenen Ek 18 inci madde ile mezkûr maddeye dayanılarak yürürlüğe konulan Sağlık Meslek Mensuplarının Tıbbi İşlem ve Uygulamaları Nedeniyle Soruşturulmasına ve idarece Ödenen Tazminatın Rücu Edilmesine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik muvacehesinde “Rücu İşlemleri” konulu ilgi yazımız ile uygulamaya dair hususlar açıklığa kavuşturulmuştu.
01.03.2024 tarihli ve 32576 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 21.02.2024 tarihli 7496 sayılı Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 inci maddesi ile 3359 sayılı Kanunun Ek 18 inci maddesine eklenen üçüncü fıkrada, “İdare, kesinleşen mahkeme kararında hüküm altına alınan tazminatı ödedikten sonra hukuken sağlık mesleğinin icrası kapsamında yaptıkları muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalar nedeniyle tazminatın ödenmesine sebep olan ve zorunlu mesleki mali sorumluluk sigortası bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile devlet üniversitelerinde görev yapan sağlık meslek mensuplarının yerine geçer. Bu sağlık meslek mensuplarının sağlık mesleğinin icrası kapsamında yaptıkları muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalar nedeniyle her türlü kusuru ve görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek verdikleri zararlardan dolayı idare tarafından ödenen avukatlık vekâlet ücreti ve yargılama masrafları dahil tazminat sağlık meslek mensubunun kusuru oranında ve sigorta teminatı dahilinde tıbbi kötü uygulamaya ilişkin zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırdığı sigorta şirketinden talep edilir.” Hükmü getirilmiştir.
Anılan düzenleme ile oluşan yeni hukuki durum çerçevesinde, tereddütlere mahal verilmemesi ve uygulama birliğinin sağlanmasını teminen aşağıdaki açıklamaların yapılmasında fayda görülmüştür.”
Sağlık Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Yazısında artık hekim hakkında kesinleşmiş ceza kararı olmasa da hekimin sigortasına rücu edilebileceği belirtilmektedir. Şöyle ki;
“7496 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesi ile hakkında görevinin gereklerine aykırı hareket mahkemesi kararı etmek suretiyle görevi kötüye kullanma suçundan kesinleşmiş ceza bulunmamakla birlikte zorunlu mesleki mali sorumluluk sigortası bulunan sağlık meslek mensuplarının, sağlık mesleğinin icrası kapsamında yaptıkları muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalar nedeniyle her türlü kusuru ve görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek verdikleri zararlardan dolayı Bakanlığımızca ödenen meblağı sigorta şirketinden talep edilmesi mümkün hâle gelmiştir.”
Burada ilk akla gelen soru hekimin sigorta poliçesi yoksa ya da geçerli bir poliçesi yoksa ne olacak? Bu durumda hekime rücu söz konusu olabilir mi? Hep beraber uygulamayı izleyerek göreceğiz.
Ancak yeni malpraktis yasası çıkarken Sağlık Bakanlığı kamuda çalışan hekimlere müjde olarak hekime rücu edilebilmesi için kesinleşmiş ceza kararı ararken, şimdi ceza kararının aranmasından vaz geçilerek hekimlerin sigorta poliçelerinden tazminat talep edilmesi için düzenleme yapmıştır. Burada en hassas konu Mesleki Sorumluluk Kurulunun yapısı, içerisinde idari kadronun ağır basması gibi hususlar değerlendirildiğinde rücunun önünü açmak için hekimler aleyhine kararların, Soruşturma İzni Verilmesi Kararlarının da rücuda sorun olmaması için artabileceği şüphesini getirecektir. Yine güvenilirliğinin sorgulanması sonucunu doğuracaktır. Öncelikle Mesleki Sorumluluk Kurulu içerisinde yürütmenin yani rücuda taraf olacak kurumlardan gelen üyelerin yerine bağımsız üyelerin atanması gerekir.
Uygulamada Ödenen Tazminatların Rücusunda Ne gibi değişiklikler oldu? Sağlık Bakanlığının Müdürlüklere gönderdiği yazıların pratiğe yansıyan maddelerini karşılaştırarak bakalım.
DEĞİŞİKLİKTEN ÖNCE (2022) 26.07.2022 tarihli ve E-11045126-000-54344 sayılı yazının 5. Maddesinde; 5- Kanunun Ek 18 inci ve Yönetmeliğin 6/b. maddesine göre, kusur değerlendirmesi yapılabilmesi ve rücu edilip edilmeyeceğine karar verilebilmesi için sağlık meslek mensubunun görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullandığını tespit eden kesinleşmiş ceza mahkemesi kararının bulunması zorunlu olup, bu karar bulunmadan Kurulca kusur değerlendirilmesi yapılması ve karar verilmesi mümkün olmadığından, sağlık meslek mensubunun görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullandığını tespit eden kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı bulunup bulunmadığı araştırılacak; şayet böyle bir karar bulunmuyor ise usul ekonomisi ilkesi dikkate alınarak dosya Kurul'a gönderilmeksizin ve ayrıca 659 sayılı KHK'ya göre bir vazgeçme onayı alınmaksızın il sorumlu avukatının teklifi ve il sağlık müdürünün onayı ile bu durum tespit edilerek dosya saklıya kaldırılacaktır. Devam etmekte olan ceza soruşturması veya kovuşturması mevcut ise takip edilerek kesinleşmesi beklenecektir.
| DEĞİŞİKLİK SONRASI UYGULAMA (2024) 12.08.2024 Tarih ve E-11045126-010-125 sayılı yazının ilgili maddelerinde; 1-7496 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.03.2024 tarihinden itibaren ilgi yazımızın 5 inci maddesinde yer alan görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevi kötüye kullanma suçundan kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı olmamakla birlikte, zorunlu mesleki mali sorumluluk Sigortası bulunan sağlık meslek mensupları bakımından dosyanın saklıya kaldırılması usulünden vazgeçilerek, yargı kararı uyarınca ödenen tazminatın ve yargılama giderinin sağlık meslek mensubunun kusuru oranında ve sigorta teminatı dâhilinde sigorta şirketinden tahsil edilmesi iktiza etmektedir. 2-Mezkür değişiklik ile "kesinleşen mahkeme kararında hüküm altına alınan tazminatı ödedikten sonra İdare’nin ilgili sağlık personelinin yerine geçeceği" düzenlenmiş bulunduğundan; ödemenin hangi tarihte yapıldığına bakılmaksızın tazminat ve yargılama gideri ödemesine esas mahkeme kararının kesinleşme tarihinin 01.03.2024 tarihi veya sonraki bir tarih olması, daha evvel kesinleşmekle birlikte ödemenin 01.03.2024 tarihi veya sonraki bir tarihte yapılmış olması veyahut kesinleşme ve ödemenin her ikisinin birlikte 01.03.2024 tarihi veya sonraki bir tarihte gerçekleşmesi hallerinde; daha evvel saklıya kaldırılmış olsa dahi, mezkûr dosyalar bakımından sigorta şirketine karşı rücu süreci işletilecektir. 3- Mevcut düzenleme ile, idarece kesinleşen mahkeme kararı uyarınca tazminat ve yargılama giderlerinin ödenmesi ile idarenin sağlık meslek mensubunun yerine geçeceği ve ödenen tazminatın sigorta şirketinden talep edileceği öngörülmüş olduğundan, ödemeye esas mahkeme kararının kesinleşmesini müteakip talep edilebilir hale gelen sigorta alacağının tahsili bakımından gerekli işlemlerin tesis edilmesi gerekmektedir. 4- …………. 5- Kanun metninde, ödenen tazminat ve yargılama giderinin "sağlık meslek mensubunun kusuru oranında ve sigorta teminatı dâhilinde" sigorta şirketinden talep edileceği düzenlenmiş bulunduğundan; öncelikle ilgili personelin kusur durumunun tespit edilmesi, bilahare ödenen meblağın talep tarihi itibariyle mevcut bulunan poliçe kapsamında kalmak kaydıyla Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'nda yer verilen tebliğ usullerine uygun olarak Mesleki Sorumluluk II Koordinatörlüğünce sigorta şirketinden talep edilmesi gerekmektedir. ……………………………………… |
Değerlendirmemiz;
Sağlık Bakanlığının hekimin kusuru oranında sigorta şirketlerine rücu işleminin yapılması yönündeki düzenlemesinin sonuçları henüz uygulamada yargı kararlarına yansımadı. Ancak poliçesi olmayan hekimler açısından rücu işlemi gerçekleşecek mi? Ve bağımsız bir yapıya sahip olmayan Mesleki Sorumluluk Kurulunun rücunun yolunu açan kararları sebebiyle hekimlere sigorta şirketi tarafından ihbar edilecek bu davalar sebebiyle hekimler yıllar süren yargılamalara ek olarak rücu davalarında poliçe yükümlülüğü gereği yine dava takibine devam mı edecek? Tüm bu soruların cevabını uygulamada göreceğiz ve yazılarımızla paylaşmaya devam edeceğiz.
ARB.AV. AYŞE ACAR YÜCEL
HANYALOĞLU-ACAR HUKUK BÜROSU